Przed pierwszym wyjazdem do Nepalu, po wybraniu trasy i zaopatrzeniu się w niezbędny sprzęt górski, następną kwestią, której chciałam się przyjrzeć, było jedzenie i picie wody na trekkingu w Nepalu.
Moje wątpliwości dotyczące jedzenia rozwiały się szybko, po przeczytaniu o bogatej ofercie pysznych dań serwowanych w hotelach na popularnych himalajskich szlakach. Wiedziałam też, że zawsze będzie dostępny dal bhat – niezwykle pożywne narodowe nepalskie danie. Miałam rację, dokładnie tak się stało, nigdy nie zabrakło dal bhat. Krótko mówiąc, nie martwcie się o jedzenie. Ale co z wodą?
W przypadku picia wody na trekkingu w Nepalu sprawa wydawała się jednak bardziej skomplikowana. Wiedziałam jedno, nie będę kupować butelkowanej wody. Prawie nigdy tego nie robię, a co dopiero w Himalajach! Nie zdawałam sobie jednak sprawy, jak bardzo picie wody jest istotne dla powodzenia trekkingowej wyprawy. Co więcej, o rozwiązaniach do jej uzdatniania też nie wiedziałam zbyt wiele. Wasze przygotowania będą jednak łatwiejsze. Przeczytajcie ten wpis, by dowiedzieć się wszystkiego, o piciu wody na trekkingu w Nepalu. Zacznijmy od podstaw.
Spis treści
1. Dlaczego picie wody podczas trekkingu w Nepalu jest bardzo ważne?
Ze względu na niższą wilgotność powietrza na dużej wysokości organizm człowieka odwadnia się znacznie szybciej niż na nizinach. Wraz ze wzrostem wysokości spada temperatura, co powoduje spadek wilgotności powietrza. W niższych temperaturach powietrze zawiera mniej wilgoci. Dodatkowo na dużych wysokościach rozrzedzone powietrze, zawierające mniejszą ilość tlenu, zwiększa ryzyko odwodnienia organizmu i choroby wysokościowej. Wraz ze wzrostem wysokości zawartość tlenu w powietrzu spada, co może prowadzić do niedotlenienia i trudności w oddychaniu.
Podczas intensywnego wysiłku, zwłaszcza gdy powietrze jest suche, organizm traci bardzo dużo wody. Dlatego tak ważne jest jej regularne uzupełnianie. Odpowiednie nawodnienie organizmu, które skutecznie ogranicza ryzyko choroby wysokościowej, wymaga spożywania 3-4 litrów płynów dziennie. Należy pić regularnie nawet w przypadku braku odczuwalnego pragnienia. Można sobie naprawdę nie zdawać sprawy z utraty wody i pocenia się podczas trekkingu w zimnym górskim klimacie.
2. Problem plastiku w Nepalu w Himalajach
2.1. Dlaczego nie należy kupować butelkowanej wody na trekkingu?
Kupowanie butelkowanej wody w Himalajach to najgorsze możliwe rozwiązanie. Po pierwsze, jest to kosztowne. Im jesteście wyżej, tym cena butelkowanej wody wzrasta. Cena za litr wody w Katmandu wynosi niecałą złotówkę. Na większych wysokościach za litr wody zapłacicie od 4-10 PLN. Biorąc pod uwagę fakt, że należy spożywać przynajmniej 3 litry płynów dziennie, a wasza wyprawa trwa ponad 10 dni, picie wody podczas trekkingu w Nepalu staje się sporym wydatkiem.
Co ważniejsze, kupowanie wody butelkowanej generuje ogromną ilość szkodliwego dla środowiska plastiku. Podróżując po krajach Trzeciego Świata, gdzie ze względu na wielką liczbę problemów, zarządzanie odpadami i recykling zazwyczaj do priorytetów nie należą, musicie zwracać szczególną uwagę, by oprócz śladów butów nie zostawiać niczego.
W Himalajach zostaw tylko ślady stóp.
Problem toksycznego plastiku w oceanach jest nagłośniony dość często w mediach. Niestety, niezbyt wiele osób zdaje sobie sprawę, że dotyczy on również gór. Gdy podczas wędrówki w Himalajach wyrzucasz plastikową butelkę do śmieci, nie spodziewaj się, że trafi ona na wysypisko śmieci. System sprowadzania odpadów na dół, ich segregacja i recykling praktycznie w Nepalu nie istnieją. Ta plastikowa butelka albo zostanie spalona, albo już na zawsze zostanie w Himalajach.
Nawet w drugim co do wielkości mieście Nepalu - Pokharze, rozwiązania w zakresie gospodarowania odpadami nie są zbyt wydajne. A co dopiero w Himalajach!
Nawet w drugim co do wielkości mieście Nepalu - Pokharze, rozwiązania w zakresie gospodarowania odpadami nie są zbyt wydajne. A co dopiero w Himalajach!
2.2. Dlaczego spalanie śmieci nie jest dobrym rozwiązaniem w Himalajach?
W przemysłowych spalarniach odpadów spalanie śmieci generuje energię. Proces ten odbywa się przy bardzo wysokich temperaturach, dzięki czemu jedyną pozostałością jest odrobina popiołu. Toksyczne związki powstałe w procesie spalania nie przedostają się do powietrza dzięki profesjonalnym filtrom wyłapującym wszelkie zanieczyszczenia.
Sytuacja wygląda jednak trochę inaczej, gdy spalaniem śmieci zajmie się Nepalczyk w himalajskiej wiosce. Nie jest on w stanie osiągnąć tak wysokich temperatur, więc plastik nigdy nie spali się całkowicie. Co gorsze, podczas procesu spalania plastiku uwalniane są bardzo toksyczne związki – dioksyny. Zanieczyszczenia wchłaniane są przez skórę. Cierpią przy tym zarówno układ oddechowy, jak i pokarmowy. Ponadto dioksyny mogą doprowadzić do powstania nowotworów i mają zgubne działanie na hormony, zwłaszcza tarczycę.
Czy naprawdę chcecie się przyczynić do setek tysięcy plastikowych butelek zalegających w Himalajach? Czy oby na pewno chcecie się przyczynić do pogorszenia zdrowia ich mieszkańców? Nepalczycy bez naszej pomocy, łatwego życia i dobrego zdrowia zazwyczaj nie mają.
3. Picie wody na trekkingu w Nepalu. Co należy zrobić?
3.1. Kup butelkę wielokrotnego użytku
Zakup butelki wielokrotnego użytku to pierwsze, co możemy zrobić, by ograniczyć problem plastiku w Nepalu. W dzisiejszych czasach jest ogromny wybór wszystkiego. Wybór odpowiedniej butelki z wodą może wywołać ból głowy.W sprzedaży dostępne są butelki plastikowe, aluminiowe i szklane.
Plastikowe butelki to najpopularniejsza i najtańsza opcja. Przed jej zakupem należy jedynie sprawdzić, czy ma ona znak “BPA-free”. Jeśli tak, oznacza to, że w produkcji nie został użyty szkodliwy związek chemiczny Bisfenol A (czyli BPA). BPA wpływa na poziom hormonów w organizmie i przyczynia się do rozwoju chorób, na przykład nowotworów. Główne zalety butelek plastikowych (oczywiście bez BPA) to: przystępna cena, szeroka dostępność i niska waga.
Butelki aluminiowe lub ze stali nierdzewnej są nieco droższe i cięższe, a przy tym bardziej wytrzymałe. Cięższe i mniej wytrzymałe szklane butelki nie stanowią zbyt dobrej alternatywy na trekking w Himalaje.
Ja zdecydowałam się na znaną ze swojej wysokiej wytrzymałości plastikową butelkę amerykańskiego producenta Nalgene i mogę potwierdzić jej wysoką jakość. Pomimo trudów trekkingu i licznych upadków, butelce nic się nigdy nie stało. Za wyborem plastiku kryła się troska o jak najmniejszy ciężar mojego plecaka. Natomiast za firmą Nalgene przemawiała odporność na wysokie temperatury (-40ºC – 100ºC) pozwalająca na użytkowanie butelki w każdych warunkach. Do butelki można spokojnie wlać wrzątek, by w najchłodniejsze noce włożyć ją do śpiwora.
Plastikowa czy aluminowa? Jaką wybierasz?
3.2. Kupno wrzątku i picie przegotowanej wody na trekkingu w Nepalu
Gotowanie wody to jeden z najłatwiejszych i najszybszych sposobów zabijania szkodliwych mikroorganizmów w niej obecnych. Za dodatkową opłatą można zawsze napełnić butelkę wrzątkiem w hotelach na himalajskich szlakach. Należy jedynie sprawdzić, czy butelka jest odpowiednia i nie roztopi się pod wpływem gorąca.
Co ciekawe, na wysokości poniżej 2000 m wody nie trzeba gotować długo – wystarczy 1 minuta. Będąc wyżej, prawidłowy czas gotowania to aż 3-4 minut. Ze względu na niższe ciśnienie atmosferyczne temperatura wrzenia wody spada wraz ze wzrostem wysokości. Dokładnie mówiąc, obniża się o 1°C co 300 metrów, więc, na wysokości 3000 m woda wrze już w 90°C i dlatego należy gotować ją dłużej.
Wady picia wrzątku Himalajach
Po pierwsze, wrzątek jest… gorący! A to niespodzianka, prawda? 🙂 Nie od razu nadaje się do picia. Trzeba trochę zawsze odczekać. Po drugie, jeśli jesteście spragnieni, a w pobliżu nie ma hotelu ani restauracji, to po prostu… nie napijecie się. Wrzątek nie jest też najtańszy. Jego zakup ma jedynie sens w celu zaparzenia własnej herbaty, co z kolei jest sposobem na oszczędzanie podczas trekkingu. Wrząca woda jest zawsze nieco tańsza niż herbata. W przeciwnym razie picie samego wrzątku nie jest najlepszym rozwiązaniem.
3.3. Korzystanie z wody zdatnej do picia trasie wokół Annapurny
Na trasie wokół Annapurny w większych wioskach znajduje się wiele punktów, w których za niewielką opłatę można zaczerpnąć wodę zdatną do picia. Taka woda jest bezpiecznie oczyszczona w procesie ozonowania. Jej koszt jest niższy niż tej butelkowanej, a do tego nie przyczyniasz się do problemu zanieczyszczenia plastikiem, więc jest to świetna sprawa!
Jeśli macie ochotę dowiedzieć się więcej o mojej wyprawie wokół Annapurny, przeczytajcie:
“TREKKING WOKÓŁ ANNAPURNY – OPIS TRASY DZIEŃ PO DNIU“;
Wady picia wody zdatnej do picia
Niestety, punkty wody zdatnej do picia nie są dostępne na każdym szlaku i w każdej wiosce. Mam nadzieję, że z czasem inicjatywa ta rozszerzy się na wszystkie himalajskie szlaki. Na dzień dzisiejszy, jeśli nadarzy się okazja, oczywiście warto z takiej wody korzystać.
4. Sposoby oczyszczania wody w Nepalu
Ze względu na ograniczoną dostępność zarówno wrzątku, jak i wody zdatnej do picia, należy zawsze mieć przy sobie własny system uzdatniania wody podczas trekkingu w Nepalu. Istnieją trzy główne sposoby na oczyszczanie wody. Który jest w Himalajach najwygodniejszy? Mam nadzieję, że poniższe porównanie pomoże.
4.1. Tabletki do uzdatniania wody
Najprostszym, jak i najtańszym sposobem na oczyszczenie wody wolnej od zanieczyszczeń mechanicznych jest użycie tabletek do jej uzdatniania. Samorozpuszczalne tabletki, zawierające jod, chlor lub dwutlenek chloru, skutecznie zabijają mikroorganizmy, będące główną przyczyną zaburzeń żołądkowo-jelitowych. Jeśli nie jesteś w ciąży i nie cierpisz na żadną poważną chorobę, w ten sposób oczyszczona woda jest jest bezpieczna dla zdrowia.
Najczęstszym źródłem skażenia wody w górach są bakterie, wirusy i pasożyty w ludzkim lub zwierzęcym kale. Wszystkie rodzaje tabletek zabijają bakterie i wirusy w wodzie. Jednakże ani jod, ani chlor nie są skuteczne w usuwaniu Cryptosporidium i Giardia, które należą do najczęściej spotykanych pasożytów w Nepalu. Najlepiej jest więc wybrać tabletki zawierające dwutlenek chloru.
Ja zdecydowałam się na tabletki Katadyn Micropur Forte 100, zawierające dwutlenek chloru, które bardzo polecam! Jedna tabletka wystarczy na uzdatnienie jednego litra wody. Po wrzuceniu do wody należy odczekać co najmniej 30 minut*. Więcej o tabletkach, które można kupić na Allegro, znajdziecie TU.
*Zgodnie z ulotką informacyjną dotyczącą tabletek Micropur Forte dostępną na oficjalnej stronie internetowej znajduje się w niej stwierdzenie: „Jeśli woda jest bardzo zimna lub obawiasz się obecności w wodzie cyst Giardia, poczekaj dwie godziny”. Na tę informację natknąłam się dopiero niedawno, po mojej wędrówce…
Zalety tabletek do uzdatniania wody
Łatwość w użyciu, stosunkowo niska cena i łatwa dostępność wody. Wystarczy jakikolwiek zbiornik wody lub kran, a z pragnienia nigdy nie umrzecie!
Wady tabletek do uzdatniania wody
Niektórzy narzekają na smak chloru w wodzie. Szczerze, ja się szybko przyzwyczaiłam. Jeśli jednak smak ten bardzo Ci przeszkadza, spróbuj dla jego poprawy rozpuścić w wodzie witaminowe tabletki. Pamiętaj, że takie tabletki nie nadają się do uzdatniania mętnej, bardzo zanieczyszczonej wody. Taką wodę należy przed wrzuceniem tabletki przefiltrować przez warstwę tkaniny lub waty.
4.2. Filtr do wody LifeStraw
LifeStraw to najbardziej zaawansowany technologicznie, przenośny filtr wody, który umożliwia bezpieczne spożywanie wody nawet ze skażonych źródeł. Usuwa minimum 99,9% bakterii i pasożytów, w tym Cryptosporidium i Giardia. Wystarczy wlać wodę do butelki, umieścić w niej LifeStraw i wypić! Woda jest natychmiast gotowa do picia. Jeden filtr, sprzedawany z bidonem, pozwala oczyścić co najmniej 1000 litrów wody. Poczytaj więcej na oficjalnej stronie LifeStraw TU.
Zalety filtra do wody LifeStraw
Filtr jest bardzo lekki i poręczny, waży jedynie 56 gramów i jest niezwykle prosty w użyciu. Nie wymaga żadnych baterii ani części wymiennych. Przestanie automatycznie działać po upływie okresu użytkowania, co jest bardzo wygodną funkcją.
Wady filtra do wody LifeStraw
Filtr LifeStraw nie jest skuteczny w usuwaniu wirusów. Jest jednak wystarczająco dobry do podróży po Europie, Azji i obu Amerykach. Na szczęście, zagrożenie wirusem Ebola istnieje jedynie w kilku krajach Afryki – Liberii i Sierra Leone. Filtr to urządzenie osobiste, takie jak grzebień czy szczoteczka do zębów. Nie należy go nikomu pożyczać i trzeba dbać o to, żeby ustnik był czysty. Nie jest to jednak duży problem. Aby podzielić się przefiltrowaną wodą, wystarczy przelać ją do innej butelki lub szklanki.
4.3. SteriPen-urządzenie do uzdatniania wody za pomocą ultrafioletowego światła
SteriPen to poręczne urządzenie wykorzystujące ultrafioletowe światło, które zabija 99,9% bakterii, wirusów i pasożytów żyjących w wodzie. Aby oczyścić wodę, wystarczy nacisnąć na przycisk, umieścić urządzenie w wodzie i lekko zamieszać. Po 90 sekundach mieszania 1 litr wody jest gotowy do wypicia.
Najprostsza i najtańsza, ale również największa i najcięższa wersja urządzenia SteriPen Classic 3 zasilana jest zwykłymi bateriami AA, które łatwo kupić niemal wszędzie. Nieco droższy model Adventurer działa na inny rodzaj baterii (CR123), dzięki czemu urządzenie jest mniejsze i lżejsze, natomiast dwa modele SteriPen – Ultra i Ultralight wyposażone są w wewnętrzną baterię litowo-jonową, którą można ładować za pomocą kabla USB. SteriPen Ultralight jest najlżejszym i najmniejszym modelem, czym uzasadniona jest jego wyższa cena. Wszystkie opisane modele posiadają tę samą lampę ultrafioletową zapewniającą do 8000 jednolitrowych cykli uzdatniania wody. Steripen Aqua to najbardziej ekonomiczne rozwiązanie, odpowiednie do okazjonalnych wypraw. Zapewnia uzdatnienie do 3000 litrów wodów.
Podsumowując, ze względu na szeroki wybór modeli, przed zakupem dobrze najlepiej się zastanowić, w jakich warunkach Wasz SteriPen będzie używany. Przeczytajcie więcej o SteriPen TU.
Zalety używania SteriPen
SteriPen jest szybki w działaniu, prosty i skuteczny – nawet w przypadku usuwania wirusów. Smak wody jest dobry.
Wady używania SteriPen
Zakup SteriPen to inwestycja. Standardowa cena, w zależności od modelu, waha się od około 100 USD/400 PLN wzwyż. Jego poprawne działanie uzależnione jest od baterii, co może nie być najlepszym rozwiązaniem na długie wyprawy.
5. Najlepszy sposób na uzdatnianie wody podczas trekkingu w Nepalu
Jeśli to Wasz pierwszy trekking w Nepalu i nie jesteście pewni, czy się Wam spodoba, proponuję wybrać najłatwiejsze i najtańsze rozwiązanie – tabletki do uzdatniania wody. Przynajmniej ja tak zrobiłam i jestem zadowolona ze swojego wyboru.
Z drugiej jednak strony, jeśli w planach macie outdoorowe wyprawy, niekoniecznie nawet w góry, tam gdzie uzdatnianie wody jest koniecznością, to filtr LifeStraw z bidonem jest chyba najlepszym rozwiązaniem. Mam zamiar kupić taki filtr lub raczej poprosić Świętego Mikołaja o taki właśnie prezent przy najbliższej nadarzającej się okazji 🙂
6. Inicjatywy mające na celu zmniejszenie problemu plastiku w Nepalu
Sytuacja w Nepalu powoli ulega poprawie. W rejonie Khumbu, odwiedzanym rocznie przez tysiące wędrowców i wspinaczy, zakaz używania plastiku jednorazowego użytku obowiązuje od stycznia 2020. Choć jest to na pewno krok w dobrym kierunku, to nie wystarczy, by skutecznie ograniczyć problem plastiku w Himalajach. Pytanie również brzmi – czy zakaz ten będzie uszanowany? Przestrzeganie panujących norm i przepisów w Nepalu jest mniej popularne niż w krajach zachodnich. Niestety, po raz ostatni w rejonie Everestu byłam w 2019 roku, gdy woda butelkowana była łatwo dostępna, więc z własnego doświadczenia nic na temat skuteczności nowego zakazu nie mogę powiedzieć.
Widok setek zalegających plastikowych butelek na zboczach i w górskich potokach nie napawał, niestety, optymizmem podczas mojego trekkingu w wokół Annapurny w 2020 roku. Byłam jednak miło zaskoczona w wyższych partiach na szlaku Mardi Himal (w tym samym roku), gdzie hotele objęte zostały zakazem sprzedaży wody butelkowanej. Co najważniejsze, zakaz ten był skrupulatnie przestrzegany.
Powstanie pierwszego zakładu recyklingu butelek PET w Nepalu – Himalayan Life Plastics -w Pokharze, to także bardzo pocieszająca wiadomość. Tylko w 2019 roku recyklingowi poddano 1200 ton plastiku (około 40 milionów butelek), by pozyskać najwyższej jakości granulat do produkcji nowych butelek. Więcej informacji na temat tego projektu możecie przeczytać TU.
7. Co powinniśmy zrobić TERAZ?
Obecne inicjatywy, mające na celu zmniejszenie problemu plastiku w Nepalu, to dopiero początek drogi do osiągnięcia środowiskowych celów. Ze względu na wiele wyzwań, związanych z wprowadzaniem jakichkolwiek zmian w Nepalu, ta droga może być bardzo długa… W międzyczasie najlepsze, co możemy zrobić, to zadbać o to, co leży w naszych możliwościach. To, jaką wodę pijemy podczas trekkingu w Nepalu, przyczynia się bezpośrednio do ograniczenia zanieczyszczenia plastikiem w Himalajach. Niekupowanie wody butelkowanej to najłatwiejsza i zarazem najważniejsza rzecz, jaką możemy zrobić.
Tabletki Katadyn niszczą Giardia, ale dopiero po dwóch godzinach.
Hej Zenek, dziękuję za uważne przeczytanie i za twoją wiadomość. Zamieściłam już na blogu na ten temat dodatkową informację.